Yağlı Güreş: Türk Geleneksel Sporu

_

YAĞLI GÜREŞ

İnsanlık tarihinin yakın zamanda bilinen en eski geleneksel güreşlerinden biridir. Yağlı güreşimiz 662 yıldır Edirne ilimizde «Kırkpınar Yağlı Pehlivan Güreşleri» adı altında devam etmektedir.

Türk kültürünün bir simgesi haline gelmiş yağlı güreşler 2010 yılında, UNESCO’nun “Somut Olmayan Kültürel Miras” listesine girmiştir.

Yağlı güreş, geleneksel bir Türk sporudur. Güreşçiler vücutlarına yağ sürerek güreştikleri için bu şekilde adlandırılır. Müsabakalar “Er Meydanı” denilen alanlarda yapılır. Güreşçilerin vücutlarının yağlanması nedeni ile birbirlerini tutmaları zorlaştığından, büyük güç ve ustalık gerektiren bir spordur. Güreşçiler toplu halde peşrev yaptıktan sonra er meydanına dağılırlar ve çiftlerin tokalaşmaları ile güreş başlar. Güreşçiler müsabakada birbirinin sırtını yere getirmeye veya açık düşürmeye çalışır, sırtı yere gelen veya açık düşen sporcu yenilmiş ilan edilir.

Müsabaka süresi
Başpehlivanlık boyunda 40 dakika, diğer boylarda 30 dakika olup; bu süre içerisinde yeniş olmadığı takdirde süre olmaksızın altın puan uygulamasına gidilir, altın puanı alan sporcu galip ilan edilir. Ayrıca güreşçilerden biri diğerini kucaklar ayaklarını yerden keserek en az 3 adım yürürse yine rakibini yenmiş sayılır bu şekildeki galibiyete “Tartarak Yenmek” adı verilir.
Yağlı Pehlivan Güreşlerimiz çoğunlukla Akdeniz, Ege, Marmara, Karadeniz ve yer yer İç Anadolu bölgemizde yapılmaktadır. Son yıllarda komşu ülkelerimiz Yunanistan, Bulgaristan ve Balkan ülkeleri ile Almanya’da organizasyonlar yapılmaktadır.

Güreş Terminolojisinde Peşrev:
Pehlivanların güreşten önce maneviyatlarını yükseltmek ve seyircinin zevkini okşamak maksadıyla yaptıkları ısınma ve kültür-fizik hareketleridir. Pehlivan peşrevle kaslarını, nefsini, kalbini ve beynini başlayacak olan güreşe hazırlar.

Peşrev yağlı güreş, karakucak güreşi, şalvar güreşi ve kapışmalı aba güreşinin ritüellerindendir.

BOY AYRIMI :
“Yağlı Güreşte ve Karakucakta güreşlerinde sporcuların ağırlığına, gücüne, tekniğine ve yaşına göre güreşmesi gereken bölüme verilen isimdir.

BOYLAR
• Minik 1
• Minik 2
• Teşvik 1
• Teşvik 2
• Tozkoparan
• Ayak
• Deste Küçük Boy
• Deste Orta Boy
• Deste Büyük Boy
• Küçükorta Küçük Boy
• Küçükorta Büyük Boy
• Büyük Orta
• Başaltı
• Baş

KİSPET
Yağlı güreşte sporcunun üzerine giymiş olduğu, camız derisinden yapılmış göbek ile diz arasını kapatan yağlı güreş giysisidir. Güreşi üzerlerine giymiş olduğu bu kispetle yaparlar.

ZEMBİL
Zembil, sadece kispet taşımak için kamıştan ve özel bir tezgâhta el ile yapılan çanta biçimli geleneksel bir el sanatı ürünüdür.